Źródło: IEEFA

Coraz tańsza i lepsza technologia odnawialnych źródeł energii oraz rosnące ryzyko reputacyjne, opłacalność finansowa i ochrona środowiska - to motory odejścia od węgla. Pięć głównych instytucji finansowych w Azji ogłosiło w ciągu ostatnich sześciu tygodni plany odejścia od finansowania elektrowni węglowych, sygnalizując przyspieszający w całym regionie trend do przechodzenia na energię odnawialną. Trzy duże banki Singapuru - DBS Group Holdings (DBS), United Overseas Bank (UOB) oraz Oversea-Chinese Banking Corporation (OCBC), drugi co do wielkości kredytodawca z Azji Południowo-Wschodniej, ogłosiły zakończenie finansowania nowych elektrowni węglowych w ostatnim miesiącu. Podstawą do tych zmian były przełomowe decyzje State Development & Investment Corporation (SDIC), pierwszej dużej krajowej chińskiej instytucji finansowej, która całkowicie opuściła przemysł węglowy w marcu 2019 r., oraz japońskiego Mitsubishi UFJ Financial Group (MUFG), największego banku na świecie spoza Chin, który ogłosił wyjście z eksploatacji węgla w kwietniu 2019 r.

To, co pierwotnie było zjawiskiem w dużej mierze europejskim, znajduje swoją kontynuację pod postacią azjatyckiego exodusu instytucji finansowych i uwypukla wzrost regionalnych obaw dotyczących potęgującego się  ryzyka związanego z osieroconymi aktywami i kosztami środowiskowymi w energetyce opartej na węglu energetycznym. Ostatnie komunikaty podkreślają również zmieniającą się stosunek rządów do węgla w wiodących gospodarkach azjatyckich, które dostrzegają konieczność przejścia z węgla na coraz tańsze, krajowe i zrównoważone alternatywy, które zaspokajają rosnące potrzeby energetyczne coraz liczniejszej populacji. 16 kwietnia dyrektor generalny OCBC Samuel Tsien powiedział, że ma nadzieję, że decyzja firmy o wycofaniu się z eksploatacji węgla zachęci rządy do podjęcia działań przyspieszających przejście z węgla na odnawialne źródła energii, zgodnie z krajowymi zobowiązaniami wynikającymi z Porozumienia paryskiego.

Kraje azjatyckie, w tym Indie, Japonia, Chiny, Singapur, Korea Południowa i, ostatnio Tajlandia, coraz wyraźniej obejmują światowe przywództwo w realizacji ambicji  Porozumienia paryskiego - zarówno poprzez odsunięcie swoich instytucji finansowych i wiodących korporacji z dala od węgla, jak również poprzez odgórną politykę rządu: odejścia od nadmiernego uzależnienia od drożejącego importowanego węgla energetycznego na rzecz zerowych emisji i tańszych krajowych opcji w zakresie energii odnawialnej.

Największe moce wytwórcze elektrowni węglowych powstają w Indiach - trudno sobie wyobrazić taką sytuację na początku następnej dekady. Zmierzając do celu 275 gigawatów (GW) mocy zainstalowanej energii odnawialnej do 2027 r., rząd Indii wycofuje się z uzależnienia od importowanego węgla poprzez zachęcenie przemysłu do inwestowania w najtańszą obecnie energię odnawialną przy jednoczesnym stopniowym opodatkowaniu efektów zewnętrznych eksploatacji i spalania węgla.

Wiodące korporacje indyjskie są przykładem przejścia na niskokosztowe technologie odnawialne.

Na przykład Tata Power, największa prywatna zintegrowana firma energetyczna, jest obecnie jednym z wiodących indyjskich inwestorów w dziedzinie energii odnawialnej, wspierającym transformację sektora energetycznego poprzez niedawne wycofanie się z budowy nowych elektrowni węglowych. Odejście Indii od nowych elektrowni węglowych postępuje szybciej niż ktokolwiek przewidywał, co wynika z ekonomii odnawialnych źródeł energii, która znajduje się znacznie poniżej parytetu sieci. Ciągły wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną będzie lepiej obsługiwany dzięki wykorzystaniu istniejących krajowych mocy wytwórczych węgla, uzupełnionych szybką ekspansją nowych mocy wytwórczych energii odnawialnej na poziomie 20-40 GW rocznie.

Japonia staje się obecnie światowym liderem w promowaniu Porozumienia paryskiego.

Rosnąca lista wiodących japońskich firm handlowych w odpowiedzi na szybki spadek kosztów odnawialnych źródeł energii i ich zwiększone wykorzystanie całkowicie zakończyła już inwestycje wydobycie węgla energetycznego i rozwój nowych elektrowni opalanych węglem. W ciągu ostatnich sześciu miesięcy wiodące japońskie firmy handlowe (Marubeni, Sojitz Corp., ITOCHU, Mitsui i Mitsubishi) oświadczyły, że nie kupują ani nie inwestują już w nowe jednostki mocy węgla energetycznego. Wiodące japońskie instytucje finansowe również szybko dokonują ponownej oceny swoich modeli biznesowych, z częściowym wycofywaniem węgla i/lub ograniczeniami ogłoszonymi przez Sumitomo Mitsui Trust Bank, Nippon Life Insurance, Dai-Ichi Life Insurance i, ostatnio, MUFG. Rząd Japonii również weryfikuje swoje stanowisko, a minister środowiska Yoshiaki Harada w marcu 2019 r. ogłosił inicjatywę polityczną, zgodnie z którą ministerstwo nie będzie już zatwierdzać budowy nowych elektrowni na węgiel energetyczny ani modernizacji istniejących jednostek, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami tego kraju do przeciwdziałania globalnemu ociepleniu.

W Korei Południowej Ministerstwo Handlu, Przemysłu i Energii przedstawiło niedawno nowy projekt planu generalnego w dziedzinie energetyki, który zwiększa ambicje kraju, aby przejść z węgla i energii jądrowej na energetykę odnawialną i gaz, torując drogę dla transformacji finansowej i gospodarczej w kraju.

Ostatnie działania Banku SDIC zmierzające do wycofania się z inwestycji węglowych mogą wskazywać na zmianę kierunku strategicznego Chin w przyszłości. I choć Chiny, największy na świecie importer, producent i konsument węgla energetycznego, nie podjęły jeszcze działań mających na celu ograniczenie finansowania i budowy nowych elektrowni węglowych, ostatnie posunięcie Banku SDIC do wycofania się z inwestycji węglowych może wskazywać na zmianę kierunku strategicznego kraju w przyszłości.

Rosnące ambicje Azji w zakresie inwestowania w nowe i coraz tańsze krajowe technologie energetyki odnawialnej odzwierciedlają zmiany w postrzeganiu regionalnego bezpieczeństwa energetycznego i dialogu na temat zanieczyszczeń oraz rosnące obawy instytucji i rządów dotyczące stanu środowiska i reputacji.

Kraje i przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu wprowadzają działania mające na celu wypełnienie zobowiązań podjętych w Paryżu, uznając gospodarcze, środowiskowe i społeczne koszty dalszego wydobycia paliw kopalnych, w tym także ryzyko kosztownych i przestarzałych aktywów osieroconych oraz zagrożenia dla krajowego bezpieczeństwa energetycznego i geopolitycznego. Niedawny raport IEEFA, Ponad 100 globalnych instytucji finansowych wychodzi z sektora węglowego - następne w kolejce przedstawia liczbę znaczących światowych banków i ubezpieczycieli (posiadających pod zarządem aktywa o wartości ponad 10 mld dolarów) wycofujących się z finansowania węglowego na koniec lutego 2019 roku. Dziesięć tygodni później światowych instytucji finansowych ogłaszających wycofanie węgla było już 112.

Co tydzień w 2019 r. co najmniej jedna instytucja finansowa o znaczeniu globalnym ogłosiła wycofanie się z węgla energetycznego.

Oprócz pięciu ostatnich ważnych zapowiedzi w Azji, dwóch wiodących europejskich ubezpieczycieli, UNIQA z Austrii i MAPFRE z Hiszpanii oraz jeden francuski asset manager, BNP Paribas z Francji, wprowadziło w marcu 2019 roku nowe ograniczenia w zakresie finansowania węgla energetycznego, ubezpieczeń i/lub inwestycji. W kwietniu 2019 roku australijski QBE Insurance ogłosił zaprzestanie inwestycji w projekty związane z węglem energetycznym i ich ubezpieczenia; szwajcarski UBS ogłosił zaktualizowaną politykę wyjścia z energetyki węglowej; norweski rządowy fundusz emerytalny Global potwierdził, że będzie teraz inwestować w nienotowaną infrastrukturę energii odnawialnej i zaostrza kryteria, które doprowadzą do dezinwestycji w dużych kopalniach i narażonych na kontakt z węglem przedsiębiorstwach energetycznych; a główny niemiecki ubezpieczyciel Hannover Re ogłosił ograniczenie ekspozycji na węgiel energetyczny w perspektywie długoterminowej. Podczas gdy pierwotna propozycja Hanower Re z maja 2018 r. dotycząca polityki węglowej była głównie próbą "greenwashingu", w ubiegłym miesiącu instytucja dokonała przeglądu i zaostrzyła swoją politykę.

Jest to temat powracający. IEEFA stwierdziła, że choć początkowe ogólne wskaźniki wyjścia z węgla mają zróżnicowany stopień restrykcyjności, to jednak instytucje finansowe z czasem wykazują tendencję do stopniowego zaostrzania polityki po jej wdrożeniu, tak aby była ona bardziej spójna z realizacją celów paryskich. Inwestorzy są coraz bardziej świadomi, że globalne prognozy dotyczące węgla energetycznego są niekorzystne, a odnawialne źródła energii nieuchronnie stają się tanim rozwiązaniem ekonomicznym. Odnawialne technologie i finanse poszły naprzód, a zmiany w polityce klimatyczno-energetycznej postępują.

Zagadnienia związane z ochroną środowiska i reputacją są również czynnikami wpływającymi na ucieczkę kapitału z węgla, szczególnie w Azji, gdzie zanieczyszczenie powietrza jest kluczowym problemem. Przy coraz szybszym wzroście udziału energii odnawialnej w całej Azji, nie sposób przeoczyć prawdopodobieństwa, że inwestorzy pozostaną w posiadaniu miliardów dolarów w osieroconych aktywach zgromadzonych w paliwach kopalnych.

Singapur, Korea Południowa i Indie inicjują u siebie zmiany, a Japonia zasygnalizowała ostatnio zamiar modyfikacji krajowego planu energetycznego w celu przyspieszenia dekarbonizacji, chociaż formalne oświadczenie polityczne nie zostało jeszcze opublikowane. W marcu 2019 r. Tajlandia zaskoczyła obserwatorów zaktualizowaniem planu rozwoju energetyki na lata 2018-2037, który zakłada, że do 2037 r. kraj ograniczy udział węgla w miksie energetycznym o połowę - do 12% w stosunku do poprzedniego celu 25% do 2036 r.

Zachęcające jest to, że SDIC w pełni zrezygnował z węgla ale ambitna strategia rządu chińskiego w zakresie inwestycji międzynarodowych w połączeniu z bardziej znaczącymi zapowiedziami ze strony przemysłu i banków zapewniłby Chinom przywództwo niezbędne do inspirowania regionalnych “opóźniaczy”.

Bez wątpienia światowy sektor finansowy kontynuuje wycofywanie kapitału z węglowych sektorów wydobywczego i energetycznego. Spodziewamy się, że tendencja ta będzie się nadal nasilać.

Tim Buckley (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.) jest dyrektorem ds. finansów w energetyce w IEEFA Australasia.