21 czerwca 2009 w gminie Brody odbyło się pierwsze w Polsce referendum lokalne przeciwko planom budowy kopalni odkrywkowej węgla brunatnego na złożu Gubin/Brody. Jego wynik był ważny i wiążący - większość mieszkańców opowiedziała się przeciw odkrywce.  

To dzięki uporowi i determinacji inicjatorów zwycięskiego referendum w ich ślady poszły społeczności kolejnych gmin zagrożonych odkrywkami - tj. Gubin (woj. lubuskie, listopad 2009), Lubin, Ścinawa, Miłkowice, Kunice, Ruja, Prochowice (woj. dolnośląskie, wrzesień 2009), Babiak (woj. wielkopolskie, czerwiec 2014). Kolejne wygrane referenda dały szanse wyborcom demokratycznie wyrazić swój głos sprzeciwu wobec kopalni.

Wspomniane zwycięskie referenda oraz trudności z ich akceptacją przez władze stały się też inspiracją do powołania Ogólnopolskiej Koalicji „Rozwój TAK - Odkrywki NIE” - obywatelskiego ruchu na rzecz powstrzymania budowy nowych kopalni węgla brunatnego metodą odkrywkową. Jego przewodniczą została śp. Irena Rogowska, była wójt gminy Lubin, która zainicjowała referenda w regionie legnickim.

Jako Koalicja skupiamy mieszkańców, samorządowców, organizacje pozarządowe i ekspertów. Staramy się pomagać społecznościom zmagającym się ze skutkami szkodliwej działalności kopalni odkrywkowych, ale gdy zdarza się taka wyjątkowa okazja uhonorować też tych, którzy przyczyniali się do sukcesy referendum.   

Począwszy od jesieni 2015 roku, członkinie i członkowie Koalicji RT-ON cyklicznie, co pół roku, spotykają się w różnych regonach kraju, by omówić i podsumować wspólne działania. Tym razem zawitaliśmy do Wielotowa w gminie Gubin (lubuskie). W ubiegłym roku, także w czerwcu, widzieliśmy się w Kiejszach (gmina Babiak), zaś w grudniu we Wrocławiu. 

W marcu tego roku, gdy nagle pożegnaliśmy wójta gminy Gubin, Zbigniewa Barskiego, a potem wójta gminy Brody, Ryszarda Kowalczuka - wspólnie ze Stowarzyszeniem "Nie kopalni odkrywkowej" – ustaliliśmy, by spotkanie odbyło się na terenie obejmujących złoża węgla brunatnego Gubin/Brody. Chcieliśmy w ten sposób uczcić pamięć obu zasłużonych samorządowców oraz docenić ich wysiłek i wieloletnie zaangażowanie na rzecz swoich społeczności w obronie przyszłości bez kopalni węgla brunatnego, ale także przypomnieć, w rocznicę pierwszego w Polsce referendum antyodkrywkowego z czerwca 2009 r., jego bohaterów oraz pozytywne skutki dla rozwoju naszego ruchu.

Spotkanie miało szczególny i uroczysty charakter. Na nasze zaproszenie pojawili się na nim także rodzina, przyjaciele oraz współpracownicy obu zmarłych samorządowców.  Wysłuchali oni  specjalnie przygotowaną przez Annę Dziadek, prezeskę Stowarzyszenia "Nie kopalni odkrywkowej", prezentacji sylwetek Zbigniewa Barskiego i Ryszarda Kowalczuka.

W części roboczej omówiliśmy aktualną sytuację Koalicjantów w regionach. Przyjrzeliśmy się problemom, zagrożeniom i porozmawialiśmy o perspektywach na przyszłość. Wysłuchaliśmy informacji od kluczowych Koalicjantów na temat ich głównych aktywności oraz zrealizowanych i planowanych działań.

Sporo czasu poświęciliśmy także kwestii projektu ustawy o zmianie Ustawy prawo geologiczne i górnicze (pgg) oraz jego wpływie na prawo własności, władztwo planistyczne samorządów i prawo do czynnego udziału społeczeństwa w ochronie środowiska. Głos zabrali Miłosz Jakubowski z Fundacji Frank Bold ,Teresa Adamska z Centrum zrównoważonego Rozwoju oraz Tomasz Waśniewski z Fundacji RT-ON. Zdali oni obszerne relacje m.in. z przebiegu prac nad nowelizacją ustawy w Sejmie.   
Spotkanie Koalicji zakończyło się dyskusją na temat aktualnej sytuacji społecznej i zagrożeń w polityce energetycznej. Padła też propozycja zajęcia przez Koalicje RT-ON wspólnego stanowiska ws. kopalni Turów i transformacji regionu Bogatyni, którego projekt przedstawił Radosław Gawlik, prezes Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA i wiceprzewodniczący Koalicji RT-ON.